Problem z dowozem do szkół niepełnosprawnych uczniów

infotrans
05.12.2017 09:40
0 Komentarzy

Rzecznik PrawObywatelskich interweniuje ws. problemów z dowozem do szkół niepełnosprawnychuczniów. RPO zwrócił się do minister edukacji o zajęcie stanowiska w sprawielicznych problemów związanych z dowozem do szkół niepełnosprawnych uczniów.

W liście do MEN rzecznik Adam Bodnar podkreślił, że do jegobiura napływają liczne skargi rodziców uczniów z niepełnosprawnościamidotyczące zasad realizacji nałożonego na gminy obowiązku finansowaniatransportu dzieci z niepełnosprawnością i ich opiekunów do przedszkoli, szkółlub specjalistycznych ośrodków.

Ze skarg wynika, że określane przez gminy stawki zwrotuczęsto nie pokrywają rzeczywistych kosztów ponoszonych przez opiekunów na dowózdziecka. „W takich sytuacjach obywatele są zmuszeni do występowania nadrogę sądową celem dochodzenia swych praw, sądy zaś w odmienny sposób określajązakres uprawnień w tym zakresie” – podkreślił RPO.

W związku z tym Rzecznik przystąpił do toczącego się przedTrybunałem Konstytucyjnym postępowania w sprawie skargi konstytucyjnejdotyczącej zwrotu kosztów dowozu dzieci niepełnosprawnych do przedszkoli iszkół.

Rzecznik w swoim stanowisku wyraził pogląd, że przepisyu.s.o. budzą wątpliwości w zakresie, w jakim pomijają wskazanie kryteriówokreślania stawek zwrotu kosztów przejazdu dziecka i opiekuna na zasadachokreślonych w umowie zawartej między wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) arodzicami. W ocenie RPO „prowadzi to bowiem do naruszenia konstytucyjnejzasady równości poprzez zróżnicowanie stawek zwrotu kosztów pomiędzyposzczególnymi gminami”.

Postanowieniem z dnia 17 października 2017 r. TrybunałKonstytucyjny przedstawił Sejmowi RP uwagi dotyczące celowości podjęcia działańustawodawczych zmierzających do uregulowania kwestii zwrotu kosztów przejazduniepełnosprawnego ucznia i opiekuna do placówek oświatowych. Trybunał podzieliłstanowisko Rzecznika i wskazał, iż zamiar ustawodawcy, aby zapewnić możliwośćelastycznego dostosowywania przyznawanych świadczeń w zależności odindywidualnych potrzeb danych podmiotów, nie został zrealizowany w sposóbnależyty.

W ocenie Rzecznika dla uznania, iż gmina w sposóbrzeczywisty i skuteczny realizuje ustawowy obowiązek organizowania transportuosób z niepełnosprawnością do odpowiednich placówek, nie jest wystarczającyzwrot kosztów jedynie za przejazdy, podczas których rodzic pełni funkcjęopiekuna ucznia. Konieczne jest również pokrycie kosztów przejazdów samegoopiekuna ze szkoły do domu, a następnie z domu do szkoły. Rzecznik zwrócił też uwagę na inny problemzwiązany z aktualnie obowiązującym art. 39 ust. 4 pkt 2 u.p.o., który stanowi,że transport uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi z niepełnosprawnościąintelektualną jest obligatoryjny do 24. lub 25. roku życia do „ośrodkówrewalidacyjno-wychowawczych”.

Jak wskazał RPO, w stosunku do poprzednio obowiązującego,analogicznego przepisu u.s.o. krąg placówek, do których uczęszczanie uprawniado bezpłatnego transportu, został znacznie ograniczony. Przepis art. 17 ust. 3apkt 2 u.s.o. interpretowany był bowiem w ten sposób, że za ośrodekumożliwiający realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki uznawane byłyrównież szkoły specjalne, co dawało uczniom z niepełnosprawnościami i ichrodzicom większą możliwość wyboru odpowiadającej im placówki edukacyjnej.Aktualnie obowiązujące przepisy u.p.o. zdają się ograniczać uczniom zniepełnosprawnościami i ich rodzicom możliwość wyboru placówki edukacyjnej izawężają uprawnienie do zorganizowania bezpłatnego transportu i opieki w czasieprzewozu do tych placówek.

W opinii Rzecznika celem omawianej regulacji powinno byćzagwarantowanie uczniom z niepełnosprawnościami realizacji obowiązku naukizgodnie z ich indywidualnymi potrzebami, a obowiązki gminy w zakresie dowozumają za zadanie ułatwienie, nie zaś ograniczenie dostępu do edukacji.

Rzecznik zwrócił też uwagę, że wciąż dla wielu rodzicówuczniów z niepełnosprawnościami i władz gmin, w których zamieszkują niejasnym pozostajeznaczenie terminu „najbliższa szkoła”.

Mimo, że wiele gmin akceptuje pogląd, zgodnie z którymszkołą najbliższą jest ta placówka, która zapewnia realizację zaleceń opotrzebie kształcenia specjalnego, nie jest to powszechne stanowisko. Wiele jednosteksamorządu terytorialnego, kierując się troską o stan finansów publicznych,posługuje się bowiem wykładnią, która każe wybrać placówkę najbliższą w sensiegeograficznym.

W ocenie Rzecznika doprecyzowanie omawianych regulacji owskazanie co do jak najlepszego zaspokojenia specjalnych potrzeb edukacyjnychdanego ucznia, pozwoliłoby na pełniejszą realizację w stosunku do dzieci zniepełnosprawnościami idei edukacji włączającej.

Kolejnym ze zidentyfikowanych problemów jest brakprecyzyjnego wskazania w przepisach u.p.o. szczególnych wymagań, jakie powinnyspełniać środki transportu, którymi uczniowie z niepełnosprawnościami sądowożeni do szkół w ramach dowozu zorganizowanego przez jednostkę samorząduterytorialnego oraz jakimi kwalifikacjami powinny wykazać się osoby, którympowierzana jest opieka nad tymi uczniami w czasie przewozu. W każdym przypadkuniedostosowanie pojazdu oraz niedostateczne kompetencje osób sprawującychopiekę nad dziećmi z niepełnosprawnościami budzą poważne obawy o bezpieczeństwoprzewożonych osób niepełnosprawnych.

Rzecznik zwrócił się do minister edukacji z prośbą oprzedstawienie stanowiska w sprawie wymienionych problemów związanych z dowozemuczniów niepełnosprawnych do szkół.


Komentarze