Już w grudniu powstanie kluczowa analiza dla budowy Stopnia Wodnego Niepołomice na Wiśle

Stopień wodny Niepołomice kluczowy dla transportu wodnego w Krakowie

Tramwaj wodny w Krakowie jako poważny element transportu publicznego? Jeśli ma być czymś więcej, niż tylko atrakcją turystyczną i weekendową rozrywką Krakowian, musi sięgać poza samo miasto – do Skawiny na zachodzie i Niepołomic na wschodzie. To właśnie w relacji Skawina – Niepołomice, Tyniec – Niepołomice czy nawet Niepołomice – Wawel/Dębniki żegluga pasażerska może być nie tylko ciekawą atrakcją, ale może wygrywać z transportem lądowym pod względem czasu podróży. W niektórych relacjach ta przewaga może być nawet bardzo wyraźna, zwłaszcza w porównaniu ze stojącymi w coraz większych korkach samochodami i słabą ofertą transportu autobusowego, szczególnie mało atrakcyjnego na obrzeżach Nowej Huty.

Aglomeracja krakowska liczy sobie już około miliona mieszkańców. Oprócz samego Krakowa i okalających go wsi, jej kluczowymi częściami są trzy całkiem spore miasta, których znaczenie i wielkość z każdym rokiem będą rosły: Wieliczka, Skawina i Niepołomice. Dwa ostatnie są podobnie jak Kraków położone nad Wisłą, wyrastają też na główne ośrodki przemysłowe metropolii krakowskiej po tym, jak z samego Krakowa przemysł jest raczej wyprowadzany. Stąd też sporo krakowian dojeżdża codziennie do pracy w obu tych miastach, z drugiej strony zwłaszcza Niepołomice coraz częściej przyciągają nowych mieszkańców – byłych krakowian, którzy szukają atrakcyjnego miejsca do życia w małym i przyjaznym do życia miasteczku. Przyciągają ich o wiele tańsze ceny mieszkań i domów oraz przyjazne warunki życia tuż przy ogromnej Puszczy Niepołomickiej, niedaleko licznych zalewów rekreacyjnych (Bobrowe Rozlewisko), tras spacerowych, rowerowych i rolkarskich.

Popyt na codzienne podróże z pewnością będzie więc rosnąć. Na to wyzwanie częściowo ma odpowiedzieć kolej – ma być zbudowana nowa linia kolejowa do Niepołomic częściowo w śladzie wcześniej zlikwidowanego torowiska, rozwijana jest też sieć SKA, czyli szybkiej kolei aglomeracyjnej m.in. do Skawiny. Czy swoją niszę w tym wszystkim może mieć też pasażerski transport wodny? Niewykluczone, o ile powstanie stopień Niepołomice, o który od lat zabiega m.in. lokalny społecznik Zbigniew Siedlarz oraz pracownicy RZGW w Krakowie, na czele z wieloletnim dyrektorem Wojciechem Bosakiem.

Żeglowny szlak od Oświęcimia do Nowej Huty. Dalej w stronę Niepołomic – mielizna

Aktualnie Górna Wisła jest żeglowna od Oświęcimia do stopnia wodnego Przewóz w Nowej Hucie, niedaleko kombinatu metalurgicznego. Tuż przed stopniem wodnym jest wejście do dużego, niestety niewykorzystanego żeglugowo basenu portowego Kujawy. Miejsce ma duży potencjał, to tutaj mógłby być przyszły port handlowy dla Krakowa, gdy już uda się zbudować Kanał Śląski i Kanał Krakowski. Okolica wygląda jednak trochę jak strefa wokół Czarnobyla – opuszczona, zaniedbana, zapomniana przez świat i samych Krakusów.

Żegluga towarowa na Górnej Wiśle praktycznie nie istnieje, bo brak jest połączenia ze światem, funkcjonuje natomiast sezonowa żegluga pasażerska i sportowa. Statki turystyczne się tu jednak nie zapuszczają, w sezonie kursują głównie między Tyńcem a Starym Miastem. W pobliskiej nowohuckiej Mogile znajduje się natomiast przystań żeglarska, jest tu też ujście malowniczej rzeki Dłubnia, na której od kilku lat odbywają się spływy kajakowe.

Stopień Wodny Kujawy jest imponujący, jest też wyposażony w śluzę dla jednostek wodnych. Problem w tym, że poniżej stopnia nie przepłynie już nawet jacht, nie mówiąc o statku pasażerskim czy barce. Swoje zrobiła erozja dna, a lustro wody jest wyżłobione kilka metrów poniżej stanu sprzed lat. W czasach PRL dało się do Niepołomic dopłynąć statkiem, istniała tu tętniąca życiem przystań i port rzeczny (stąd też ulica Portowa) – dziś jest to niemożliwe.

Stopień wodny Niepołomice. Kończą się prace nad kluczowym dokumentem

Ten problem rozwiązać ma budowa stopnia wodnego Niepołomice, który ma powstać kilka kilometrów poniżej miasta i istniejącego mostu drogowego na Wiśle, łączącego Niepołomice z nowohuckim peryferyjnym osiedlem Wolica. Przez wiele lat pomysł był jedynie w sferze koncepcji, lobbował za tym wspomniany już Zbigniew Siedlarz wspierany przez społeczność żeglugową z całej Polski. Od kilku lat inwestycja staje się coraz bardziej realna, zwłaszcza, że jest rozpatrywana niejako w pakiecie z budową Kanału Śląskiego i Kanału Krakowskiego. Dzięki nim aglomeracja krakowska ma zyskać żeglugowe połączenie ze światem za pośrednictwem Odry (a być może też kanału Odra – Dunaj) a dodatkowo droga wodna Górnej Wisły ma się wydłużyć o jakieś 20 km na wschód, obejmując również kluczowe dla przemysłu i rekreacji Niepołomice.

– W dniu 22 grudnia 2020 roku podpisana została umowa na wykonanie opracowania pt.: ,,Analiza występowania zjawiska i skutków suszy na odcinku doliny rzeki Wisły pomiędzy Stopniem Wodnym Przewóz a ujściem Raby wraz ze wskazaniem technicznych działań mitygujących, ze szczególnym uwzględnieniem budowy Stopnia Wodnego Niepołomice”. – poinformowało nas w odpowiedzi na nasze zapytanie prasowe RZGW w Krakowie.

Szczegóły od RZGW w Krakowie

Zadanie zostało podzielone na pięć etapów:

• ETAP 1: Identyfikacja i analiza problemów związanych z występowaniem suszy i niedoborów wody oraz innych problemów wynikających z gospodarowania wodą na obszarze wskazanym w opracowaniu
• ETAP 2: Opracowanie wstępnej koncepcji technicznej
• ETAP 3: Wpływ zaproponowanych rozwiązań technicznych na polepszenie warunków wodnych na odcinku doliny rzeki Wisły pomiędzy stopniem wodnym Przewóz i ujściem Raby
• ETAP 4: Analiza wielokryterialna
• ETAP 5: Przygotowanie ostatecznej wersji opracowania

Wykonanie analizy będzie stanowić pierwszy element dokumentacji przedprojektowej mającej dać rekomendacje do przyjęcia ścieżki realizacji inwestycji wskazywanej w projekcie „Planu Przeciwdziałania Skutkom Suszy na obszarach dorzeczy”, tj. budowy Stopnia Wodnego Niepołomice, tym samym stanowić uszczegółowienie ww. projektu.

Obszar opracowania obejmuje odcinek doliny rzeki Wisły pomiędzy stopniem wodnym Przewóz (km 92+150) i ujściem rzeki Raby (km 134+600).
Są to zlewnie: Serafy, Suchego Jaru, Podłężanki, Pobiednickiego Potoku, Potoku Kościelnickiego, Igołomskiego Potoku, Rudnika i Ropotka. Powierzchnia opracowania wynosi ok. 540 km². Administracyjnie zakres opracowania znajduje się w województwie małopolskim, obejmuje częściowo tereny powiatów krakowskiego, wielickiego, proszowickiego, bocheńskiego oraz m. Kraków.

W ramach prac przeanalizowane zostaną techniczne warianty zwiększenia retencji, a następnie poddane zostaną one procesowi modelowania (model zintegrowany) i analizie wielokryterialnej, których celem jest wskazanie optymalnego wariantu poprawiającego zdolności retencyjne w tym obszarze. Opracowanie ma charakter pilotażowy, w efekcie którego powinien zostać wypracowany sposób postępowania przy analizowaniu podobnych inwestycji.

Planowany termin zakończenia analizy – do 21 grudnia 2021 r.

Tekst i zdjęcie: Jakub Łoginow, współpraca: RZGW Kraków

Na zdjęciu – śluza stopnia wodnego Przewóz w Krakowie