Witamy na stronie Transinfo.pl Nie widzisz tego artykułu, bo blokujesz reklamy, korzystając z Adblocka. Oto co możesz zrobić: Wypróbuj subskrypcję TransInfo.pl (już od 15 zł za rok), która ograniczy Ci reklamy i nie zobaczysz tego komunikatu Już subskrybujesz TransInfo.pl? Zaloguj się

Pociągi nadal nie rozwijają dużych prędkości!

inforail
04.01.2017 08:30
0 Komentarzy

Wieloletni ProgramInwestycji Kolejowych nie został dostosowany do możliwości PKP PLK S.A.,dlatego zakres ujętych w nim zadań inwestycyjnych okazał się niemożliwy dowykonania w zaplanowanych terminach – twierdzi NIK.

Do końca 2015 r. nie zakończono niemal połowy ze 153projektów ujętych w Programie i nie wykorzystano ponad 11,3 mld złzaplanowanych w 2011 r. ze środków unijnych na infrastrukturę kolejową.Miliardy złotych wydane w tym czasie na modernizację oraz budowę linii i stacjikolejowych poprawiły ich stan techniczny, jednak dla pasażerów niewiele sięzmieniło ? pociągi nadal nie rozwijają dużych prędkości na trasach.

Celem Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych (WPIK)była modernizacja oraz budowa linii i stacji kolejowych wraz z budowlamiinżynierskimi, urządzeniami zasilania, zabezpieczenia ruchu, łączności isygnalizacji. Realizacja zadań w planowanym terminie i zakresie rzeczowym miałazapewnić m.in.: podniesienie przepustowości linii kolejowych (poprzezzwiększenie dopuszczalnej prędkości jazdy i nacisku osi), poprawębezpieczeństwa ruchu kolejowego (w tym: budowę nowoczesnych systemówzarządzania ruchem, np. Europejskiego Systemu Zarzadzania Ruchem Kolejowym -ERMTS oraz likwidację skrzyżowań i przejść jednopoziomowych), a takżezapewnienie interoperacyjności (czyli dostosowanie do standardów określonych wumowach AGC i AGTC) budowanej i modernizowanej infrastruktury kolejowej.

Wydanie miliardów złotych na modernizację oraz budowę liniii stacji kolejowych w ramach Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowychwpłynęło na poprawę stanu technicznego linii kolejowych. Jednakże dla pasażerówniewiele się zmieniło – pociągi nadal nie rozwijają dużych prędkości natrasach.

Najważniejszeustalenia kontroli

Przygotowany przez ministra właściwego ds. transportuWieloletni Program Inwestycji Kolejowychnie został dostosowany do możliwości PKP PLK S.A., a zakres ujętych w nim zadańinwestycyjnych okazał się niemożliwy do wykonania w ustanowionych terminach.Minister przedłożył Program do uchwalenia przez Radę Ministrów bez niezbędnychuzgodnień międzyresortowych (przede wszystkim dotyczących finansowania). Wydłużyłoto procedurę ustanowienia Programu. Ponadto Wieloletni Program oparto naniezweryfikowanym przez Ministra i niezgodnym ze stanem faktycznym oświadczeniuspółki PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., że począwszy od 2011 r. była onaorganizacyjnie i technicznie w pełni przygotowana do rozpoczęcia izrealizowania Programu.

Konieczność dostosowania założeń do możliwościrealizacyjnych PKP doprowadziła do pięciokrotnej zmiany Programu w ciąguczterech kolejnych lat (2012-2015). Wobec braku analiz zawierającychuzasadnienie pilności wykonania poszczególnych inwestycji i przyjętejkolejności ich realizacji – głównym celem aktualizacji stało się ograniczenieplanowanego zaangażowania środków budżetu państwa oraz działanie nakierowane nazwiększenie wykorzystania przez Polskę dostępnych środków europejskich.

Wyniki kontroli wskazują, że PKP PLK S.A. nie osiągnęła wpełni podstawowych celów sformułowanych w Wieloletnim Programie InwestycjiKolejowych. Nie uzyskano przede wszystkim pełnej interoperacyjności na liniachsieci TEN-T (Transeuropejska SiećTransportowa), nie uzyskano także pełnego dostosowania infrastrukturykolejowej do standardów określonych umowami o międzynarodowych liniachkolejowych (AGC i AGTC).

Poziom realizacji założonych w Programie wskaźników imierników (według stanu na 31 grudnia 2015 r.) był bardzo zróżnicowany: od 35proc. (uzyskana długość występowania maksymalnej prędkości 200 km/h) do 90proc. (zrealizowana długość torów szlakowych i głównych zasadniczych). Wykonanom.in. 83 proc. zaplanowanej liczbyobiektów inżynieryjnych oraz uzyskano zwiększenie prędkości pociągów o conajmniej 30 km/h na ponad połowie zaplanowanej długości torów. 90 proc. planuprzekroczyła jedynie liczba wykonanych skrzyżowań i długość torów szlakowych zdopuszczalnym naciskiem osi 221 kN.

Pełna realizacja zadań zaplanowanych w Programie niepowiodła się. Nie pomogło nawet zwiększenie przez Spółkę PKP w roku 2014 i Ipółroczu 2015 r. skuteczności realizacji inwestycji. Nadal występowałyopóźnienia w trakcie przygotowań, w przeprowadzaniu postępowań przetargowych irealizacji 70 spośród 153 inwestycji.

Do końca 2015 r. w ramach Wieloletniego Programu InwestycjiKolejowych nie zrealizowano zaplanowanych: 490 km linii kolejowych, 625 kmtorów szlakowych i głównych zasadniczych, 586 km pozostałych torów, 635obiektów inżynieryjnych, 74 skrzyżowań, 185 krawędzi peronowych. Ponadto nadługości 649 km nie uzyskano możliwości osiągania maksymalnej prędkości 160km/h, na długości 330 km nie uzyskano możliwości osiągania maksymalnejprędkości 200 km/h.

Możliwość pozyskania przez PKP PLK S.A. środków finansowychnie stanowiła bariery w realizacji inwestycji objętych Wieloletnim ProgramemInwestycji Kolejowych. W Programie zaplanowano zróżnicowane źródła finansowaniakolejowych inwestycji infrastrukturalnych, obejmujące zarówno środki bezzwrotne(dotacje z funduszy Unii Europejskiej, dotacje budżetowe, środki z FunduszuKolejowego), jak i pozyskane na rynku kapitałowym. Ograniczeniem możliwościzrealizowania Programu był przede wszystkim niedostateczny stopieńprzygotowania do realizacji objętych nim inwestycji.

Niepełne wykonanie inwestycji objętych Programemdoprowadziło do obniżenia w listopadzie 2013 r. kwot zaplanowanych na ichrealizację ze środków POIiŚ o 5,4 mld zł (z 26,7 mld zł do 21,3 mld zł). Dokońca 2015 r. nie wykorzystano części zaplanowanych środków POIiŚ (blisko 6 mldzł), z czego ok. 2,4 mld zł zostało wykorzystane na zwiększenie unijnegodofinansowania inwestycji miejskich, a kwota 3,5 mld zł możliwego do uzyskaniadofinansowania, została utracona.

NIK zwraca uwagę, że w efekcie na realizację infrastrukturykolejowej z perspektywy finansowej 2007-2013 nie wykorzystano łącznie 11,3 mldzł zaplanowanych ze środków UE. Te pieniądze pozwoliłyby na zmodernizowanie ok.1650 km linii kolejowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą.

Zważywszy, że w ramach realizacji Programu w latach2011-2015 za nieco ponad 22,7 mld zł zmodernizowano 3318 km linii kolejowychwraz z infrastrukturą towarzyszącą (obiekty inżynierskie, skrzyżowania,krawędzie peronowe, zwiększenie maksymalnej prędkości jazdy i dopuszczalnegonacisku osi), modernizacja 1 km linii kolejowej kosztowała średnio ok. 6,85 mlnzł.

NIK zwraca także uwagę, że Minister właściwy ds. transportupomimo wiedzy o nieprawidłowościach występujących od początku Programu izagrożeń związanych z jego realizacją nie podejmował skutecznych działań w celuich eliminacji. Wyniki kontroli wskazują, ze do maja 2013 r. Minister nieinformował Rady Ministrów o opóźnieniach i zagrożeniach w realizacji Programu.

Konsekwencją braku realizacji inwestycji do końca 2015 r.była konieczność wystąpienia do Komisji Europejskiej o zgodę na ujęciekontynuowania finansowania inwestycji, objętych perspektywą finansową2007-2013, ze środków perspektywy 2014-2020. Do kwietnia 2016 r. uzyskano takiedecyzje w odniesieniu do 9 projektów.

NIK zauważa, że istotnym składnikiem kosztów zwiększającychwydatki na realizację Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych były odsetkiod nieterminowych płatności za wykonane roboty i usługi. W latach 2011-2015 wypłacone przez Spółkę PKPodsetki od nieterminowych płatności faktur w tym zakresie wyniosły ponad 17 mlnzł, a koszty związane z pozyskaniem kapitału dłużnego (odsetki od kredytów iwyemitowanych obligacji) ponad 160,6 mln zł.

W wyniku kontroli wybranych inwestycji objętych WPIKustalono, że łączna kwota dodatkowych kosztów ich realizacji, poniesionych naskutek błędów w dokumentacji, opóźnień w przekazaniu placu budowy, wydłużeniaczasu realizacji inwestycji, zapłaty roszczeń podwykonawców oraz odsetek odnieterminowo dokonywanych płatności, wyniosła łącznie prawie 80 mln zł. Nadzień zakończenia kontroli PKP PLK S.A.szacowały możliwy dalszy wzrost kosztów tych inwestycji o kwotę prawie368 mln zł.

Uwagi i wnioski NIK

Największe trudności Spółka PKP PLK miała z realizacjąprojektów dużych, o wartości powyżej 1 mld zł każdy. Z 12 takich projektówzawartych w Programie Spółka zdołała zrealizować do końca 2015 r. jedyniepołowę. Sześć niezrealizowanych projektów zostało poddanych procesowi fazowaniai przeniesienia części zakresu do realizacji w ramach unijnej perspektywyfinansowania 2014-2020 oraz zostały ujęte w Krajowym Programie Kolejowym (KPK).W ramach KPK przewidziano realizację 20 dużych projektów o wartości powyżej 1mld zł każdy. W ocenie NIK wymaga to szczególnie starannego przygotowania tychinwestycji dla zapewnienia ich terminowej realizacji.

Istniejący system finansowania inwestycji kolejowych wramach Programu ma istotny wpływ na sytuację finansową i majątkową PKP. Rośniewartość majątku PKP PLK S.A., ale towarzyszy temu zwiększający się poziomzadłużenia. Łączna skumulowana strata na koniec 2015 r. wyniosła ponad 6,1 mldzł.

W celu zmniejszenia kosztów finansowych związanych zrealizacja infrastruktury kolejowej, w ocenie NIK minister właściwy ds.transportu, powinien rozważyć wprowadzenie systemu zaliczkowego z udziałemśrodków budżetu państwa, który zapewni płynność finansową ZarządcyInfrastruktury kolejowej, w tym poprawi terminowość regulowania przez niego zobowiązańwobec kontrahentów.

W ocenie NIK, usprawniając system finansowania inwestycjikolejowych, należałoby również zapewnić większą stabilność dokumentówprogramowych (wniosek do ministra właściwego ds. transportu). Częste ich zmianynie sprzyjały efektywnej realizacji Wieloletniego Programu InwestycjiKolejowych.


Komentarze